İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) eğitimi, çalışanları potansiyel risklere karşı bilinçlendiren, güvenli çalışma alışkanlıkları kazandıran programlardır. Bu eğitimler, yasal bir gereklilik olarak işyerlerinde uygulanır ve çalışanların sağlığını korurken işverenlerin sorumluluklarını yerine getirmesine yardımcı olur.
1.İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Zorunlu mu?
İş sağlığı ve Güvenliği Eğitimi, “15/5/2013 tarihli ve 28648 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Yönetmelik hükümlerine göre; “(1) İşveren, çalışanlarına asgari Ek-1'de belirtilen konuları içerecek şekilde iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin verilmesini sağlar.” yayını ile ilgili işyerinin tehlike sınıfı farketmeksizin her işyeri için zorunlu hale gelmiştir.
a.Türkiye'de İSG eğitimi kimler için zorunlu, Kimler Almalı?
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'na göre, tüm çalışanlar, çıraklar, stajyerler ve geçici işçiler İSG eğitimi almalıdır. İşverenler, bu eğitimi sağlamakla yükümlüdür.
Özel gruplar: Genç çalışanlar (15-18 yaş), engelliler, gebe veya emziren kadınlar gibi özel politika gerektiren gruplar için eğitimler ihtiyaçlarına göre uyarlanır.
Kapsam: İş yerinin tehlike sınıfı fark etmeksizin, tüm sektörlerdeki çalışanlar (mavi yaka, beyaz yaka, memur) eğitim almalıdır.
2. Eğitim İçeriği ve Süreleri
Eğitimler, genel İSG kuralları, risk değerlendirmesi, acil durum prosedürleri gibi konuları içerir. Az tehlikeli iş yerlerinde en az 8 saat, tehlikeli olanlarda 12 saat, çok tehlikelilerde 16 saat sürer. Tekrar eğitimleri ise sırasıyla 3, 2 ve 1 yılda bir yapılır.
a. İş sağlığı ve güvenliği eğitiminin içeriği, iş yerinin faaliyet alanına ve sahip olduğu risklere göre detaylarda farklılaşabilse de, genel hatlarıyla benzer temel konuları içerir. Eğitim programının kapsamı, çalışanların hem genel güvenlik kültürünü öğrenmesini hem de yaptıkları işe özgü riskler hakkında bilgi sahibi olmasını hedefler. İSG eğitiminin başlıca konularını şöyle sıralayabiliriz:
- İSG’nin Temel İlkeleri ve Mevzuat: İş sağlığı ve güvenliği kavramının önemi, 6331 sayılı Kanun ve ilgili yönetmeliklerde yer alan çalışanların yasal hak ve sorumlulukları, işveren yükümlülükleri bu bölümde ele alınır. Ayrıca işyeri güvenlik politikası ve güvenlik kültürü üzerinde durulur.
- Risk Değerlendirmesi ve Kaza Önleme: İş kazalarının nasıl meydana geldiği, tehlikelerin belirlenmesi ve risk değerlendirme yöntemleri eğitimin kritik parçalarındandır. Çalışanlara kendi çalışma alanlarındaki riskleri tanımlama, tehlikeli durumları raporlama ve kazaları önleyici tedbirler anlatılır.
- Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD): Baret, gözlük, iş ayakkabısı, eldiven gibi kişisel koruyucu ekipmanların doğru kullanımı öğretilir. Hangi iş için hangi KKD’nin gerekli olduğu ve bu ekipmanların nasıl kullanılacağı, bakımının nasıl yapılacağı uygulamalı olarak gösterilir.
- Acil Durum Yönetimi ve Yangın Güvenliği: Yangın, deprem, kimyasal sızıntı gibi acil durumlarda nasıl davranılması gerektiği İSG eğitiminin önemli bir konusudur. Acil durum eylem planları, tahliye prosedürleri, yangın söndürme cihazlarının kullanımı ve ilk yardımın temel prensipleri bu kapsamda çalışanlara aktarılır.
- Ergonomi ve Sağlıklı Çalışma Teknikleri: Özellikle ofis çalışanları için ergonomik riskler (örneğin, bilgisayar karşısında doğru duruş, tekrarlayan hareketlerin önlenmesi) ve yük kaldırma gibi konularda doğru teknikler öğretilir. Amaç, çalışanın uzun vadede sağlık sorunları yaşamaması ve verimli çalışması için doğru alışkanlıklar kazanmasıdır.
- İşe Özgü Özel Tehlikeler: Her iş kolunun kendine özgü riskleri olabilir. Örneğin, inşaat sektöründe yüksekte çalışma ve iskele kullanımı, sağlık sektöründe biyolojik riskler, madencilikte göçük ve gaz riskleri gibi konular yaptığınız işin özelliklerine göre eğitimin bir parçası olur. Bu bölümde çalışanlar, kendi işyerlerindeki spesifik tehlikeler ve bunlara karşı alınacak önlemler hakkında bilgilendirilir.
Eğitim içeriği mümkün olduğunca uygulamalı ve örnek olaylı olacak şekilde düzenlenir. Yetişkin eğitiminde, teorik bilgilerin yanı sıra gerçek hayattan örnekler, görseller ve uygulama tatbikatları etkili olmaktadır. Böylece çalışanlar sadece neyi yapmaları gerektiğini değil, aynı zamanda bunu neden yapmaları gerektiğini de kavrarlar.
3. Eğitimlerin Belgelendirilmesi
İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin ardından, katılan her çalışana katılım belgesi veya sertifika düzenlenmesi zorunludur. Bu belgeler, eğitim süresince alınan konuların işlendiğini ve çalışanın eğitime katıldığını kanıtlar niteliktedir. İşveren, söz konusu belgeleri çalışanın özlük dosyasında muhafaza etmekle yükümlüdür. Eğitim belgeleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri tarafından yapılacak denetimlerde ibraz edilmek üzere hazır bulundurulmalıdır. Belgelendirme, yalnızca çalışanın değil, aynı zamanda işverenin yasal yükümlülüğünü yerine getirdiğinin resmi göstergesidir.
4. Eğitimi Vermeye Yetkili Kişiler
İSG eğitimleri, yalnızca yetkili kişiler veya kurumlar tarafından verilebilir. Mevzuata göre bu yetki;
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş iş güvenliği uzmanlarına,
- Bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri hekimlerine,
- Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerine (OSGB),
- İşyeri bünyesindeki İSG profesyonellerine verilmiştir.
Bunun dışındaki kişi veya kurumların verdiği eğitimler geçerli kabul edilmez. Eğitimi verecek uzmanların kendi sınıf belgeleri (A, B, C sınıfı) işyerinin tehlike derecesiyle uyumlu olmalıdır. Örneğin, çok tehlikeli işyerlerinde yalnızca A sınıfı iş güvenliği uzmanı eğitim verebilir.
5. İşverenin Yasal Sorumlulukları
İşveren, çalışanlarının İSG eğitimlerini almakla kalmayıp, bu eğitimin maliyetini karşılamak, çalışma süresi içinde verilmesini sağlamak ve eğitim kayıtlarını tutmakla yükümlüdür. Eğitim saatleri, iş süresinden sayılır ve bu süreler için ücret kesintisi yapılamaz. Ayrıca işveren, eğitimin içerik ve sürelerinin işyerinin tehlike sınıfına uygun olmasını temin eder. Denetimlerde eğitimlerin verilmediği tespit edilirse, işveren her çalışan başına idari para cezası ile karşı karşıya kalır. 2025 yılı itibarıyla bu ceza tutarı kişi başı yaklaşık 5.800 TL’den başlamaktadır. Tekrarlanan ihlallerde cezalar artarak devam eder ve işyerinin faaliyetlerinin geçici olarak durdurulmasına kadar varabilir.
6. Cezalar ve Sonuçlar
Eğitim vermemek, her çalışan başına binlerce TL'lik cezaya neden olabilir. 2025'te bu rakam yaklaşık 5.800 TL'den başlar ve aykırılık devam ettikçe artar. Bu cezalar, iş yerinin kapanmasına kadar gidebilir.
👉 Güvenli bir çalışma ortamı için İlter-İSG'nin uzman kadrosuyla tanışın!
👉 Profesyonel iş sağlığı ve güvenliği eğitim ve danışmanlık hizmetleri için hemen teklif alın!
Yorumlar
Henüz yorum yok. İlk yorumu siz yapın!